Назарбаевтың отбасы мүшелері жауапкершілікке тартыла ма?

28 желтоқсанда заңнама және сот реформасы комитетінің төрағасы Арман Қожахметов "Тұңғыш Президент - Елбасы туралы" заңның елімізде күшін жоятынын мәлімдеді. Алайда, бұл Назарбаевтар отбасын ерекше артықшылықтардан айырмайды, деп хабарлайды arbat.media.

Экс-президент Нұрсұлтан Назарбаев туралы арнайы заңды алып тастау Мәжілістің жалпы отырысы барысында мақұлданды. Бұған 90 депутат бірауыздан дауыс берген. Тіпті олардың қатарында бұрынғы президенттің құрметіне ескерткіш қоюды ұсынған Мәди Ахметов те бар.

Аталған заңның қолданыстан алынуы Нұрсұлтан Назарбаевтың жеке басын қорғаудан айырмайды. Себебі, оған әлі де Конституцияның 46-бабымен кепілдік берілген. Бірақ жаңа норма онымен бірге тұратын отбасы мүшелерін қорғаудан айырмақ.

Мәжіліс төрағасы журналистердің сұрақтарына жауап беру кезінде  егер заң күшін жойса, Назарбаевты "қылмыстық жауапкершілікке тартуға болады" деп мәлімдеді. Ол қандай гипотетикалық айыптау болса да, оны әлі де дәлелдеу керек екенін түсіндірді.

Сонымен қатар, заңда бұрынғы президентті бюджет есебінен қамтамасыз ету, мемлекеттік сақтауды – оған және оның отбасы мүшелеріне беру туралы нормалар, сондай-ақ бірқатар жеңілдіктер қамтылған.

 Тұңғыш Президент - Елбасы туралы Заң 2000 жылы қабылданды. Ол Нұрсұлтан Назарбаевқа Ұлт Көшбасшысы - Елбасының тұрақты мәртебесін берді. Сондай-ақ, оған және оның отбасы мүшелерінің жеке басына қол сұғылмаушылыққа кепілдік берілді. 2022 жылы өткен референдумда ел Конституциясына Елбасының ерекше мәртебесін алып тастайтын түзету енгізілді.

 Бұған дейін мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Жарлығымен Қазақстан азаматтары шетелге заңсыз әкеткен қаржы қаражатын қайтару жөніндегі ведомствоаралық комиссия құрылған болатын.

Елден шығарылған капиталды қайтару бойынша "Еlge qaitaru" қоры экономикалық люстрация жүргізуді және заң жобасын әзірлеуді ұсынып отыр. Онда 1993 жылғы 13 желтоқсаннан бастап (бұл Парламенттің алғашқы таратылуы болған күн) 2022 жылдың 5 қаңтарына дейін Нұрсұлтан Назарбаевтың билікті нақты басып алу дерегін тануға болады. 

Ол үшін Парламентке адал сайлау өткізу керек, ол халықтың нақты өкілдерінен тұруы тиіс. Депутаттар экономикалық люстрацияға жататын комиссия құруы тиіс, - деді Қордың құрылтайшысы Оразалы Ержанов Назарбаевқа жақын он адамның тізімін жариялаған сәтінде. Қор халықтан ұрланған ақшаны қайтаруға міндеттеме алып отыр.

Айта кететін жайт, Нұрсұлтан Назарбаевтың артықшылықтарынан айыру үшін Алматыдағы қаңтардағы оқиғасы күшті серпін болды.

Сондай-ақ, жақында ресейлік журналист Леонид Млечиннің "Қайғылы қаңтар. Президент Тоқаев және сабақ алу" кітабы жарық көрді. Кітап мазмұнына қарап авторға құпия құжаттар қол жетімді болғанын аңғаруға болады. Ол Назарбаев елдегі жоғары лауазымға "үш жылға" қайта оралып, содан кейін бұл жерге "неғұрлым қолайлы" адамды қоюға шешім қабылдағанын жазады. Сондықтан Тоқаевтан құтылу туралы шешім қабылданса керек. Бұл туралы тергеу барысында Ұлттық қауіпсіздік комитетінің бұрынғы төрағасы Кәрім Мәсімов мәлімдеген. 

 13 наурызда Қазақстанның экс-президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың жиені Қайрат Сатыбалдыны сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметті ұстады. Оған "Қазақтелеком"АҚ-да лауазымдық өкілеттіктерін асыра пайдаланды және ірі ұрлық жасады деген айып тағылған. Қыркүйек айында Қ.Сатыбалды компаниямен медиативтік келісім жасасып, 12 миллиард теңге көлеміндегі залалды өтеді. Қараша айында мемлекеттік бюджет Қайрат Сатыбалдының акциялары мен зергерлік бұйымдарын жарты миллиард долларға бағалап, қайтарып алатыны белгілі болды.